ASO dr. Arthur Dauwe besprak een onderzoeksartikel uit het domein van de neurowetenschappen. Het doel was meer inzicht te krijgen in de etiologie van pedofilie.

Het besproken artikel, "Decoding Pedophilia: Increased Anterior Insula Response to Infant Animal Pictures", beschrijft een multicenter onderzoek van een Duitse onderzoeksgroep onder leiding van Jorge Ponseti.

Het doel was meer inzicht te krijgen in de etiologie van pedofilie. Hierbij werd uitgegaan van het gegeven dat personen met pedofilie niet alleen een verhoogde hersenactiviteit vertonen bij het zien van naakte kinderen, maar eveneens bij het zien van gezichten van kinderen. De hypothese die men wilde toetsen was dat bij personen met pedofilie, naast een overactief seksueel responssysteem, ook een overactief nurturing systeem een rol zou spelen.

 Daarom werd fMRI-beeldvorming verricht bij zowel personen met als zonder pedofilie, om te kijken naar hun hersenactiviteit bij blootstelling aan afbeeldingen van zowel jonge als volwassen dieren. De keuze voor dieren diende om nurturing en seksuele stimuli te ontwarren. Naast dit beeldvormingsonderzoek, dat in drie verschillende centra werd uitgevoerd en 150 participanten kende (115 geïncludeerd na matching, waaronder 60 met pedofilie), werd eveneens een kleinschaliger pilootexperiment uitgevoerd waarbij 17 pedofiele en 17 niet-pedofiele testpersonen op een 7-puntsschaal dienden aan te geven hoe prikkelend ze afbeeldingen van respectievelijke jonge en volwassen dieren vonden. Bij dit pilootexperiment werden geen significante verschillen tussen pedofiele en niet-pedofiele testpersonen gezien, wat seksuele prikkeling, aspecifieke prikkeling of valentie (aangenaamheid) betreft.

Bij het beeldvormend onderzoek werden wel significante verschillen gezien. Zo bleken pedofiele testpersonen, meer dan niet-pedofiele testpersonen, een toename van hersenactiviteit te vertonen bij het zien van jonge dieren in vergelijking met volwassen dieren. Zo werd er verhoogde activiteit van de insula anterior (vooral links) geobserveerd, een regio die onder andere instaat voor nurturing processen. In geen enkele hersenregio werd toegenomen activiteit gezien bij niet-pedofiele testpersonen ten opzichte van pedofiele testpersonen bij afbeeldingen jonge dieren en er was bij pedofiele testpersonen in geen enkele hersenregio een toename van activiteit bij blootstelling aan afbeeldingen van volwassen dieren ten opzichte van jonge dieren.

De onderzoekers hebben een aantal hypothesen om deze resultaten te verklaren. Een model dat naar voor geschoven wordt is dat van de onvolledige functionele scheiding tussen nurturing en seksualiteit bij pedofiele personen. Nurturing bij mannelijke zoogdieren is immers evolutionair een relatief nieuw gegeven en nurturing stimuli worden verwerkt in regio's (oa de insula anterior) die hier niet exclusief mee geassocieerd zijn. Deze regio's staan immers ook in voor "mating" oftewel seksualiteit. Daardoor is het mogelijk dat er bij mannen een verhoogde kwetsbaarheid bestaat voor een vervaging van deze scheiding tussen nurturing en mating. Mogelijks verhoogt dit risico nog bij bepaalde neurologische afwijkingen.

De onderzoekers erkennen echter dat dit model verre van onomstotelijk bewezen is op basis van deze ene studie. Het is bovendien slechts een veronderstelling dat een toename van activiteit in regio's die voor verschillende functies instaan ook betekent dat deze functies daadwerkelijk allemaal tegelijkertijd geactiveerd worden. Bovendien is de gedachtegang in deze studie een voorbeeld van "reverse inference": de aanname dat een verhoogde activiteit in bepaalde hersenregio's, zoals vast te stellen op fMRI-beelden, ons iets concreet kan vertellen over interne mentale processen. Dit blijft een controversieel gegeven in het veld van het neurofysiologisch onderzoek. Desalniettemin zijn de significante verschillen die men in dit onderzoek observeert opvallend en biedt dit artikel dan ook stof tot nadenken over de onderliggende processen van pedofiele stoornis.

Referentie

Ponseti, J. et al. (2018) Decoding Pedophilia: Increased Anterior Insula Response to Infant Animal Pictures. Frontiers in Human Neuroscience, 11:645. doi: 10.3389/fnhum.2017.00645